«لیلة الرغائب» شب رغبت هاست نه آرزوها + اعمال اختصاصی
اعمال شب لیلة الرغائب
شبی که معبود آسمان ها و زمین بی حد و اندازه می بخشد و بندگان را بیش از هر زمانی مورد لطف و محبت خود قرار می دهد.
کم لطفی بزرگی است اگر به تحریفات دامن بزنیم و شبی با چنین عظمت را شب آرزوها و شب خیال پردازی بنامیم.
چنین شبی می تواند نقطه ای برای باور رحمت و مهربانی غیر قابل وصف خداوند و رغبت و میل بنده ها برای ملاقات با خدا باشد.
*اعتقادات مشترک منشأ قرارهای دسته جمعی
انسان ها با هر مذهب و اندیشه ای که در جوامع مختلف زندگی می کنند، یک سری قرارهای دسته جمعی میان خود دارند. قرارهایی که از یک باور و اعتقاد مشترک نشأت می گیرند و در واقع مشارکت افراد با تفکرات و سبک زندگی متفاوت را میسر می سازند.
در اسلام به عنوان یک دین الهی قرارهای اجتماعی بسیاری برای مسلمانان وجود دارد. در این میان می توان به نماز جماعت، اعمال روزهای ویژه ای که از ارزش معنوی بالایی برخوردار هستند و همچنین ایام ولادت و شهادت اهل بیت علیه السلام اشاره کرد که باعث گردهمایی مسلمانان در ایام مختلف می شود.
*لیلة الرغائب یک قرار دسته جمعی
اولین شب جمعه از ماه رجب به «لیلة الرغائب» مشهور است و یکی از همان قرارهای دسته جمعی است.
مرتضی اسدی کارشناس امور مذهبی گفت: رغائب واژه ای عربی است که به دو گونه معنا می شود؛
۱- کار مورد رغبت و اقبال انسان
۲- پاداش و عطای فراوان
و چه زیبا می شود که به توصیه بزرگان، رغبت هایمان را در میل به سوی خدا متمرکز کنیم.
وی افزود: تعبیر لیلة الرغائب، در سال های اخیر مورد تحریف واقع شده و به عنوان«شب آرزوها» بر سر زبان ها افتاده است. در حالی که آرزو در زبان عربی با واژه «أَمل» شناخته شده و با «رغیبه» که ریشه کلمه «رغائب» است کاملا متفاوت است.
این کارشناس مذهبی اضافه کرد: چنین شبی به واسطه فضیلت بی شماری که دارد و اهل بیت علیه السلام نیز مسلمانان را به بهره مندی از آن فرا خوانده اند، می تواند بستر مشارکت و حضور مردم در امور مذهبی و تقویت معنویات در میان افراد را به دنبال داشته باشد.
*تقوای اجتماعی نتیجه دعا و مناجات
«لیلة الرغائب» شبی است که به فرموده امامان معصوم، خداوند بواسطه دعا و رغبت بندگان به سوی او، بخشش و رحمت فراوانی را شامل حال آن ها می کند و دارای فضایل بسیاری است.
مرتضی اسدی اظهار داشت: فلسفه دعا و مناجات که در دین مبین اسلام بر استمرار به آن تاکید فراوانی شده است، هیچگاه به معنی گوشه نشینی و انزوا نیست؛ بلکه مناجات با خدا و گفتگوی خالصانه با او باید به «تقوای اجتماعی» منتهی شود.
وی ادامه داد: به عبارتی تقوای اجتماعی را می توان در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد. فرد مسلمانی که در کنار انجام فرائض، به امور سایر همنوعان خود اهتمام می ورزد و در پی گره گشایی و حل مشکلات آن ها بر می آید از شناخت بیشتر و عمیق تری نسبت به خالق هستی برخوردار است.
این کارشناس مذهبی افزود: افرادی که در آیین های مذهبی و قرارهای دسته جمعی معنوی که به صورت صحیح به جا آورده میشوند حضور پیدا می کنند، از آرامش نسبی برتری برخوردار هستند؛ همانطور که در آیه ای از قرآن نیز خداوند با لحنی صریح و البته ملایم و مهربان می فرمایند: «ألا بِذِکْرِاللّٰه تَطْمَئِنَ الْقُلوب» انجام اموری که ما را به یاد خدا می اندازد، آرامش را برای خود ما بدنبال خواهد داشت.
اسدی تصریح کرد: از طرفی دعا کردن باید به گونه ای باشد که فرد را به تکاپو بیندازد و به افزایش و ارتقاء تقوای اجتماعی کمک کند؛ تقویت تقوای اجتماعی منجر به سعادت و سازندگی و عاقبت بخیری افراد یک جامعه می شود و میزان همبستگی و مناسبت های عاطفی افراد را افزایش می دهد.
*دلبسته خدا باشید نه وابسته به دنیا
بندگان حقیقی با امید و توکل بر خدا روز و روزگار می گذرانند و دست اندازهای این راه پر پیچ و خم را به لطف و عنایت خالق پشت سر می گذارند.
نه با وابستگی به رنگ و لعاب ظاهری دنیا خود را به رنج می اندازند و نه به دلیل مشکلات گوناگون لذت بردن از موهبت های الهی را فراموش می‌کنند.
در واقع می توان گفت بندگان حقیقی علاوه بر تفکری که نسبت به سرانجام زندگی دارند، در لحظه زندگی می کنند و از زنده بودن خود لذت می برند. به عبارت روشن تر «بندگان حقیقی به زندگی و دار و ندار مادی وابسته نمی شوند بلکه تنها به آفریننده خود دل می بندند.»
امام علی علیه السلام می فرمایند: برای دنيای خـودت چنان عمل كن که گویا در دنيا تا ابد زندگی می‌کنی؛ و برای آخـرت خـودت چنان عمل كن که گویا همین فردا می‌میری.
الهی در «لیلة الرغائب» تمام رغبت های ما را در حضور مهربان خودت خلاصه کن و آرامش بودنت را به لحظه لحظه زندگیمان سنجاق کن.
خدایا ما را در آرزوهای دور و دراز دنیا اسیر مگردان.
الهی در ماه رجب هر چه آنچه از خیر و برکت است بر زندگی مردمان سرزمینم سرازیر بگردان.
الهی شب و روزهای با فضیلت ماه رجب را واسطه رسیدن ما به سعادت و توفیق حضور در ماه شعبان و رمضان قرار بده.
اعمال اختصاصی «لیلةالرغائب»
«لیلةالرغائب» یا همان «شب آرزوها» نخستین شب جمعه ماه رجب است که یکی از بزرگترین شب های این ماه بوده و اعمال مخصوصی برای آن ذکر شده است. اعمالی که انجام آن ها برکات و پاداش بسیاری را برای انسان به همراه خواهد داشت.
کیفیت اعمال لیلةالرغائب به شرح زیر است:
از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است که فرمود: از نخستین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا ملائکه و فرشتگان خداوند به آن شب، لیلةالرغائب می گویند و علت نامگذاری این است که چون یک سوم از شب می گذرد تمامی فرشتگانی که در آسمان ها و زمین هستند، در کعبه و اطراف آن جمع می شوند. در این هنگام خداوند آنان را مورد خطاب خویش قرار می دهد و می فرماید: “ای فرشتگان من! هر چه می خواهید از من بخواهید.”
فرشتگان عرض می کنند: “خداوندا! خواسته ما از تو این است که گناهان کسانی را که در ماه رجب روزه می گیرند، ببخشایی و آنان را مورد آمرزش خویش قرار دهی.” خداوند تبارک و تعالی می فرماید: «این کار را انجام دادم.»
شایسته است کسی که این حدیث را می شنود، در لیلة الرغائب، بر فرشتگان زیاد سلام و درود بفرستد تا تکلیفی را که آیه تحیت بر عهده ما گذاشته که (و إذا حییتم بتحیّة فحیّوا بأحسن منها اوردوها) (1)؛ «هرگاه به شما تحیّت گویند، پاسـخ آن را بهتر از آن بدهید، یا (لااقل) به همانگونه پاسـخ گویید.» ادا کرده باشد.
قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله: ما من أحد صام يوم الخميس أوّل خميس من رجب ثم يصلّى بين العشاء و العتمة اثنتي عشرة ركعة، يفصل بين كلّ ركعتين بتسليمة، يقرء في كلّ ركعة فاتحة الكتاب مرّة و «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ» ثلاث مرّات، و «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ» اثنتي عشرة مرّة، فإذا فرغ من صلاته صلّى عليّ سبعين مرّة، يقول: اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الأُمِّيِّ وَ عَلى آلِهِ. (2)
«هرکس اولین پنج شنبه ماه رجب را روزه بگیرد، سپس بعد از نماز مغرب و عشا، دوازده رکعت نماز بخواند، در هر رکعت «حمد» یک مرتبه و «إنا أنزلناه» سه مرتبه و «قل هو الله أحد» دوازده مرتبه بخواند، وبعد از خواندن نماز، هفتاد مرتبه بر من صلوات بفرستد و بگوید:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَى آلِهِ ؛ سپس به سجده رود و هفتاد مرتبه بگوید: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِکَهِ وَ الرُّوحِ؛ سپس سر از سجده بر داشته و بگوید: رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ؛ باز به سجده رود و هفتاد مرتبه بگوید: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِکَهِ وَ الرُّوحِ؛ پس حاجت خود را از خداوند بخواهد که إن شاء الله برآورده خواهد شد.»
پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم بعد از این فرمایشات فرمودند: «سوگند به خدایی که جان من در دست اوست، هر مرد و زنی که این نماز را به جا آورد، خداوند گناهانش را می بخشد هر چند به اندازه کف دریا و شمار ریگ ها و هم وزن کوه ها و به تعداد برگ درختان باشد و در قیامت هفتصد نفر از خویشانش را که سزاوار آتش دوزخند شفاعت کند و در شب اول قبر خداوند پاداش این نماز را به بهترین شکل و با صورتی خندان و زبانی شیوا نزدش می فرستد و او می گوید: دوست من! محبوبم! بشارت باد بر تو که از تمام رنج ها و سختی ها رهایی یافتی.»
او سـؤال می کند: «تو کیستی که تاکنون شخصی به زیبایی تو ندیده ام و بویی به خوش بویی تو به مشامم نرسیده است!»
او پاسـخ می دهد: «من ثواب و پاداش همان نمازی هستم که تو در فلان شب و فلان ماه خواندی. من در شب اول قبرت کنارت آمدم تا حق تو را به جای آورم و در تنهایی مونست باشم و ترس و وحشتت را از بین ببرم و آنگاه که در صور دمیده می شود و قیامت بر پا می گردد، بر سرت سایه می افکنم و تو به تمامی خیرهایی که از جانب مولایت هست، می رسی.»
همچنین پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) در بیان عظمت و اهمیت ماه رجب می‌فرمایند: خداوند متعال در آسمان هفتم فرشته‌ای به نام داعی قرار داده است هرگاه ماه رجب فرا رسد آن فرشته دعوت کننده هر شب تا به صبح گوید: خوشا به حال کسانی که به ذکر الهی مشغولند، خوشا به حال کسانی که با میل و رغبت تمام رو به سوی درگاه خدا آرند و خداوند می‌فرماید: من همنشین کسی هستم که با من همنشین باشد و مطیع کسی هستم که فرمان مرا ببرد و آمرزنده‌ام کس را که از من طلب آمرزش کند این ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من و رحمت هم از آن من است. هر کس مرا در این ماه بخواند پاسخ مثبت دهم و هر کس از من چیزی بخواهد به او عطا کنم و هر کس از من هدایت جوید هدایتش کنم و من این ماه را وسیله ارتباط بین خود و بندگانم قرار داده‌ام پس هر کس به آن چنگ زند به من می‌رسد.
گردآوری : مجله اینترنتی سرمه